LINUX DOSYA YAPISI

Yazan:Fatih KABAKCI

Linux, diğer işletim sistemlerine benzer olarak hiyerarşik dosya yapısına(hierarchical file structure) sahiptir. Bunun anlamı dosya diziliminin, model olarak ağaç yapısına benzer bir şekilde, bir kök(root) dizinden, yapraklara(leaf) kadar inen alt dizin ve dosyalar zincirinin varlığıdır. Linux Her şey bir dosyadır, Everything is a file sloganı ile çalışır.

Aşağıda bir Linux sisteminin temel dosya görünümü verilmektedir. Görüntü http://thegeekstuff.com ' den alınan özet bir görünümdür.

Bir Linux sistemi ilk kez kurulduğunda, yukarıdaki resimde gösterilen ve bunun yanında Linux sisteminde temel olarak bulunan dosyaların her biri aşağıda açıklanmaktadır.

/

/, bir root(kök) dizindir. Linux sisteminin en tepedeki başlangıç düzey dosyasıdır.

/bin

Sistemi boot eden ve çalıştıran binary(ikili) dosyaları içerir.

/boot

Linux Kernel dosyalarını, boot zamanında ihtiyaç duyulan sürücüler için ilk RAM imajını ve boot loader(yükleyici) dosyalarını içerir.

/boot/grub altındaki dosyalar sistem loading(yükleme) işlemleri için kullanılır. Bunun yanında vmlinuz dosyaları Linux Kernel dosyalarıdır.

/dev

Bu dosya yapısı, cihaz düğümlerini(device nodes) içeren özel bir dizindir. Linux, bu node&39; ları yorumladığı dosyaları saklar.

/etc

Bu dizin, sistem boot zamanında sistem servislerini ayağa kaldıran shell script dosyaları da dahil olmak üzere, okunabilir tüm sistem konfigürasyon dosyalarını içerir. Bu dizinde bulunan her bir dosya okunabilir metin formatındadır. /etc dizininde bulunan bazı dosyalara örnek olarak, otomatik olarak planan işleri çalıştıran crontab, kullanılan protokolleri saklayan, protocols, cihaz kayıt tablolarını tutan fstab ve kullanıcı hesaplarını içeren passwd dosyaları burada saklanır.

/home

Her kullanıcı hesabı için tahsis edilen bir dizin yapısıdır. Sıradan kullanıcıların(ordinary users) yalnızca kendi dosyalarına yazma hakkı bulunur. Bu sınırlama, sistemi kullanıcı hatalarına karşı korumaktadır.

/lib

Çekirdek sistem programları(Core system programs) tarafından kullanılan paylaşılan kütüphane(shared library) dosyalarını içeren bir dizindir.

/lost+found

Bu dizin, dosya sistemindeki bir bozulma(corruption) olayı sırasında, kısmi bir koruma görür. Sisteminizde kötü giden bir şey olmadıkça, bu dizin boş kalacaktır.

/media

Bu dizin, modern Linux sistemlerinde, USB ve CD ROM lar gibi , yerleştirildiği zaman otomatik olarak sisteme bağlanan(bound) bağlama noktaları(bound points) içerir. Bu noktalar dosyalar içinde ihtiva edilir.

/mnt

Bu dizinde, eski Linux sistemlerinde, manuel olarak bağlanan(bound) silinebilir medya dosyaları için bağlama noktaları(bound points) içerir.

/opt

Bu dizin, opsiyonel(optional) olarak yüklenecek yazılımları içerir. Bu ürünler ticari olarak sisteminizde yer alan yazılımlardır.

/proc

Bu dizin, Linux Kernelinin bakımını üstlendiği özel bir sanal dosya sistemidir. /proc dizini içerisinde, Linux Kernel gözünden kullanıcılara görünen dosyalar bulunur.

/root

Bu dizin yapısı, root kullanıcı hesabı için bir home directory dizinidir.

/sbin

İkili sistem dosyaları(system binaries) olarak adlandırılan bu dizin, genellikle yetkili kullanıcılar(superuser) için tahsis edilmiş, hayati öneme sahip sistem görevlerini(system tasks) çalıştıran programları içerir.

/tmp

Bu dizin yapısı, çeşitli programlar tarafından oluşturulan geçici dosyaların(temporary) kaydedildiği bir dizindir. Sistem her reboot atıldığında, bu dizin temizlenir.

/usr

Bu dizin, düzenli kullanıcılar tarafından kullanılan tüm program ve yardımcı dosyaları içeren bir dizin yapısıdır. Linux sisteminin en geniş dosya grubunu bulunduran dizinlerden biridir. Aşağıda /usr dizininin sahip olduğu bazı alt dizin grupları açıklanmaktadır.

/usr/bin

Bu dizin, Linux sistemi tarafından yüklenen çalıştırılabilir programları içerir.

/usr/lib

Bu dizin, /usr/bin dizini içinde çalıştırılan programlara, paylaşılan kütüphane dosyalarını sağlar.

/usr/local

Bu dizin yapısı, sistem tarafından yüklenmiş ancak sistem dağıtımı içinde bulunmayan programları içerir. Normalde program kaynak kodları usr/local/bin dizininde derlenir. Ancak yeni bir Linux sistemi kurulduğunda, usr/local/bin dizini boş olarak gelir.

/usr/sbin

Bu dizin, daha fazla sistem yönetimsel dosyaları içerir.

/usr/share

Bu dizin, /usr/bin dizini tarafından paylaşılan tüm verilerin saklandığı yerdir. Bu veriler temelde, konfigürasyon dosyaları, ikonlar, ses dosyaları ve ekran arka planlarıdır.

/usr/share/doc

Bu dizin, sistem üzerinde yüklü paket ve uygulamaların dokümanlarını bulundurduğu bir dizindir. Temelde readme gibi bir takım dosyalar bulunur.

/var

Bu dizin, değişen dataların saklandığı yerdir. Çeşitli veritabanları, kullanıcı mailleri ve spool dosyaları burada tutulur.

/var/log

Bu dizin, çeşitli sistem aktivitelerine ait logları tutar. Bu loglara yetkin kullanıcılar zaman zaman bakar. Özellikle bazı güvenlik nedenleriyle bakıldığında kayda değer izlemeler yapılır.